17. Hukuk Dairesi 2018/3167 E. , 2020/2486 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, kararda yazılı nedenlerle davanın kabulüne ilişkin verilen hüküm, davalı vekili tarafından süresi içinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili,müvekkili davacının davalı ... ile sigorta poliçesi imzaladığını, 21/04/2011 tarihinde meydana gelen yer kayması olayı nedeni ile müvekkiline ait işyerinin hasara uğradığını, müvekkilinin teminat kapsamındaki hasar ve zararın karşılanması amacı ile davalı şirkete başvurusunun reddedildiğini ve bugüne kadar müvekkiline hiçbir ödeme yapılmadığı, sigorta poliçesi hazırlanırken gerekli poliçe tarihi itibariyle işyerinin bulunduğu binada oturmaya engel bir tehlike ve resmi bir kararın bulunmadığını, söz konusu riskin poliçe tarihinden yaklaşık 2 yıl sonra meydana geldiğini, yetkili makamlarca da yer kaymasından sonra binada oturmanın tehlikeli olduğunun raporlandığını, hasarın bilirkişi raporu ile tespit edilebileceğini, alacaklarının şuan itibari ile belirsiz olduğundan her türlü fazlaya ilişkin her türlü talep ve hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 30.000,00 TL"nin davalıya ihbar tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre,davanın ıslah beyanları doğrultusunda kabulüne, 51.100,00 TL"nin 22/04/2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiş; hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre; davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı
dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, yer kayması rizikosuna dayalı konut sigorta poliçesi gereği ödenmesi gereken tazminatın davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Davalı vekili, 21.04.2011 günü gerçekleşen heyelanla dava konusu olan 67 nolu 8 katlı binanın zemin ve asma katta toprakların dolduğu, binanın zemin ve 3. Katına heyelan toprağı nedeniyle taşıyıcı sistemin zarar gördüğü Afet ve Acil Durum Müdürlüğünün ön hasar tespit formunda da bu durumun belirtildiğini, yangın sigortası genel şartları kapsamında yer kayması klozu teminat dışı kalan hallerin üç başlık halinde yer aldığını, 3.maddede yer kaymasının resmi makamlarca tespit edilmesi halinin düzenlendiğini ve bu durumun teminat harici olduğunu, 2009 yılında meydana gelen ve resmi tutanaklar ile tespit edilen yer kayması sebebiyle davacının talebinin teminat dışı olduğunu iddia etmiştir.
Dosyada, 13.06.2013 tarihinde Jeoloji Mühendisi tarafından düzenlenen raporda davaya konu taşınmazın Gülüç Heyelanı Jeolojik Haritası içerisinde yer aldığı, 17.02.2009 tarihinde uyuşmazlığa konu taşınmazın bulunduğu mahalde heyelanın meydana geldiğini, 21.04.2011 tarihinde gerçekleşen heyelan olayının 17.02.2009 tarihinde aynı bölgede gerçekleşen heyelan ile oluşma mekanizmasının aynı olduğu tespitleri yer almıştır.Raporun sonuç kısmında da aynı husustan bahsedilerek binanın 2009-2011 yılları arasındaki heyelanlardan ciddi şekilde etkilenerek ağır hasarlandığı ifade edilmiştir. 27.02.2009 tarihli Jeolojik Etüt Raporunda ..., ... ve ... Apartmanları ile 3 adet binanın daha zarar gördüğü ve bu bölgenin risk altında olduğu açıklanmıştır. Gülüç Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü"nün dosyaya sunmuş olduğu 08.03.2016 tarihli yazısında sigortalı konutun bulunduğu bölgede daha önce heyelan meydana gelmediği şeklinde bilgi verilmiştir. Kdz. Ereğli 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2011/12 D.iş sayılı tespit dosyasında alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz ile 17.02.2009 tarihinde heyelan gerçekleşen binanın arasında heyelanın olduğu yönünde tespitleri yer almaktadır. Dosyada bulunan ekspertiz raporunda da 17.02.2009 tarihinde gerçekleşen ilk heyelanın dava konusu taşınmazın 70-80 metre ilerisinde olduğu, binanın arka kısmında bulunan yamacın topuk kısmının alınması ve yağışın olaya sebep olduğu belirtilmiştir.
Sigorta hukukunda kural olarak sigorta akdinin meydana gelmiş olması, sigortacının sorumluluğunun başlamış olmasını gerektirmez. TTK"nın 1279. maddesi hükmüne göre riziko, genel
olarak sigorta sözleşmesinin vücut bulması ve yine aynı Yasa"nın 1295/II. maddesi uyarınca, sigortacının sorumluluğunun başlamasından sonra oluşması halinde sigorta teminatı içerisinde kabul edilir.
Yargılama sırasında keşif sonucu düzenlenen jeolog bilirkişi raporunda; dava konusu yapının bulunduğu zeminde kayma-heyelan riskinin madde madde hangi etkenlere bağlı olarak ve ne tür şartlarda olma ihtimali olduğu,17.02.2009 tarihinde gerçekleşen heyelan ile ilişkili olabileceği hususlarında inceleme ve karşılaştırma yapılmamıştır.
Bu durumda tarafların iddia ve savunmalarının karşılanması, dosyada bulunan ekspertiz raporu, tespit raporu, bilirkişi raporları, resmi yazışmalar ile 27.02.2009 tarihli zemin etüt raporunun da değerlendirilmesi suretiyle Jeoloji mühendisi, jeofizik mühendisi, inşaat mühendisi ve sigorta hukukçusu bilirkişiden oluşan bilirkişi kurulu marifetiyle gerektiğinde mahallinde keşif yapılarak davalının savunma ve itirazlarınında değerlendirildiği, rizikonun poliçe düzenlendikten sonra gerçekleşip gerçekleşmediği, 21.04.2011 tarihinde gerçekleşen heyelanın dava konusu taşınmaza oldukça yakın yerde gerçekleşen 17.02.2009 tarihli heyelanla bağlantılı olup olmadığı, bu heyelanın dava konusu taşınmazı etkileyip etkilemediği hususlarındaki tereddütleri giderecek, hüküm kurmaya ve denetime olanak sağlayacak şekilde ayrıntılı ve denetime elverişli rapor alınması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmeyerek bozma sebebi yapılmıştır.
3-Kabule göre, 6100 sayılı HMK"nun 27. maddesi uyarınca davanın tarafları, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hak yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasınıda içerir. Bu kapsamda kural olarak, duruşma yapılması zorunlu olan çekişmeli yargıda hakim, kanunun gösterdiği istisnalar dışında tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez. Bu çerçevede, öncelikle tarafların gerek yargı organlarınca gerekse karşı tarafça yapılan işlemler konusunda bilgilendirilmeleri zorunludur kişinin kendisinden habersiz yargılama yapılarak karar verilmesi, kural olarak mümkün değildir.
Savunma hakkını güvence altına alan T.C Anayasa"sının 36. maddesinde de buna paralel düzenleme bulunmaktadır.
Somut olayda; davalı ... kendini vekil ile temsil ettirmiş, davacı tarafın sunduğu ıslah dilekçesinin davalı tarafa tebliğ edilmeyerek kendini vekil ile temsil ettiren davalı vekilinin ıslah dilekçesi karşı beyan ve itirazda bulunma hakkı verilmeyerek savunma hakkı kısıtlanmıştır.
Davalı ...Ş.’ye ıslah dilekçesinin usulüne uygun şekilde tebliğ edilerek iki haftalık beyan süresinin dolması beklenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, davalı tarafın savunma hakkını kısıtlayacak şekilde, yargılama yapılması ve hüküm kurulması, savunma hakkının kısıtlanmasına yönelik esaslı usul hatası yapılmıştır.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının REDDİNE;(2) ve (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 03/03/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
