17. Hukuk Dairesi 2019/338 E. , 2021/556 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 26.
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı istinaf başvurusunun kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili; temlik veren davacı bankaya davalı ...’ın borçlu bulunması nedeniyle hakkında ....Ereğli 2. İcra Dairesi’nin 2013/4449 ve 2013/4744 sayılı icra dosyaları nedeniyle hakkında takip başlatıldığı, davalı borçlu ... adına kayıtlı ... İli, Ereğli İlçesi, Ormanlı Köyü, Sinitli Mahallesinde bulunan 143 ada 56 parsel sayılı taşınmazı 27/03/2013 tarihinde, ... ili, ... ilçesi, ... köyü 171 ada 44 parsel üzerinde bulunan ahşap ev ve kargir iki katlı ev ve bahçesi olan taşınmazı 26/03/2013 tarihinde alacaklılardan mal kaçırmak kastı ile borçlunun kardeşi olan diğer davalıya satıldığını belirterek tasarrufların iptali ile icra dosyasındaki alacak ve ferileri yönünden cebri icra yetkisi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili, iptali istenen tasarrufların borçtan önce yapıldığını, dava konusu taşınmazları iyiniyetle ve rayiç bedelle aldıklarını belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ..., davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre, davanın kabulü ile ... İli, ... İlçesi, Ormanlı Beldesi, v Mah., v Mevkii 143 Ada 56 Parselde bulunan taşınmazın davalı ... tarafından diğer davalı ..."a 27/03/2013 tarih ve 4902 Yev. Numarası ile yapılan satışa ilişkin tasarrufun iptaline, taşınmazın tapu kaydı muhafaza edilerek ....Ereğli 2. İcra Müdürlüğü"nün 2013/4449 sayılı takip dosyasındaki takip konusu alacak ve ferilerine yetecek oranda tahsili için tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile davacıya taşınmaz üzerinde haciz ve satış yetkisi verilmesine, ... İli, v İlçesi, ... Köyü, 171 Ada 44 Parsel ahşap ev ve kagir iki katlı ev ve bahçesi olan nitelikli taşınmazın davalı ... tarafından diğer davalı ..."a 26/03/2013 tarih 4852 Yev. Numarası ile yapılan satışa ilişkin tasarrufun iptaline, taşınmazın tapu kaydı muhafaza edilerek ....Ereğli 2. İcra Müdürlüğü"nün 2013/4744 sayılı takip dosyasındaki takip konusu alacak ve ferilerine yetecek oranda tahsili için tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile davacıya taşınmaz üzerinde haciz ve satış yetkisi verilmesine karar verilmiş; hüküm davalı ..., davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesince, davacı banka ile dava dışı asıl borçlu ... Nakliyat Ltd. Şti. arasındaki kredi sözleşmesi 20.09.2011 tarihli olmakla birlikte davalı borçlunun kredi sözleşmesinin borçlusu olmadığı, kredi borçlusu şirketle aralarındaki ticari ilişki nedeniyle verildiği müşteri çeki olduğu, anılan şirketin de bunları davacı bankaya keşide tarihleri olan 23.07.2013 ve 21.08.2018 tarihinde verdiğinin davacı bankanın 09.07.2018 tarihli cevabi yazısından anlaşılmış olduğu, iptali istenen 26.03.2013 ve 27.03.2013 tarihli tasarrufların ise takip konusu borçlardan önce yapıldığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun incelenmesine yerolmadığına, davalı ... vekili ile ..."ın istinaf başvurularının kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın önkoşul yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, İİK.nun 277 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış olup, tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
İptal davasından maksat İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazıldığı gibi alacağın tahsilini temin için borcun doğumundan sonra yapılan tasarruflarının iptaline hükmettirmektir. Bu davanın önkoşulu ise, borçlu hakkında
yapılıp kesinleşen icra takibinin olması ve takip sonucunda alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunmasıdır. Ön koşulun bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280.maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
Özellikle İİK.nun 278.maddede akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279.maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır. Ayrıca İİK.nun 284. maddesine göre tasarrufun iptali davalarının tasarruf tarihinden itibaren 5 yıllık süre içinde açılması öngörülmüştür. Bu süre hak düşürücü süre olup, mahkemece resen nazara alınması gerekir.
Yine tasarrufun iptali davalarının dinlenebilmesi için borcun, iptali istenen tasarruftan önce doğması dava ön koşulu olup mahkemece res"en araştırılmalıdır. Dava koşulu gerçekleşmediği takdirde işin esası hakkında hüküm kurulamaz.
Somut uyuşmazlıkta davaya konu taşınmazların tasarruf tarihlerinin 26.03.2013 ve 27.03.2013 olduğu, icra dosyalarındaki alacağın davalı borçlu ...’ın düzenlediği 23.07.2013 ve 21.08.2018 tarihli ... ve ... Bankası A.Ş."ye ait çeklerden kaynaklandığı, bu suretle tasarrufların, çeklerin ödeme tarihlerinden önce yapıldığı görülmektedir. Ancak uygulamada alacak- borç ilişkisi daha önce başlamasına rağmen alacak için düzenlenen bono veya çek gibi kıymetli evraka sonraki tarihlerin atıldığı sıklıkla görülmektedir. Bölge Adliye Mahkemesince, temlik veren alacaklı T.Finans Katılım Bankasına, çeklerin bankaya ne zaman ibraz edildiği sorulmuş, banka tarafından verilen cevabi yazıda "çeklerin takas merkezi aracılığı ile ödeme tarihlerinde ibraz edildiği, karşılıksız olan çeklerin iade edildiği" belirtilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince, gelen cevabi yazı doğrultusunda çeklerin keşide tarihlerinde
verildiği gerekçesiyle davanın ön koşul yokluğundan reddine karar verilmiştir. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.
Bu durumda Bölge Adliye Mahkemesince, borcun doğum tarihinin tespiti bakımından verilen cevabi yazı doğrultusunda "çeklerin takas merkezine ne zaman ibraz edildiği" araştırılarak sonucuna göre karar verilemesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Kabule göre;
Takibe konu çeklerin, kredi borçlusu dava dışı Kömürcü Nakliyat Ltd. Şti"ne hangi ticari ilişki nedeniyle verildiğinin araştırılmaması da eksik inceleme niteliğindedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik davalılar ... vekili ile ..."ın istinaf başvurularının kabulüne ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA; Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 02/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.
