17. Hukuk Dairesi 2020/2761 E. , 2021/1993 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün temyizen tetkiki asıl ve birleşen davada davacılar vekili ile asıl davada davalılar ..., Tan Sar Ulus. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, ... Metalurji A.Ş. vekili ve birleşen davada davalılar ... vekili, ... Elektrik San. A.Ş. vekili, ... Enerji Doğalgaz Dağ. End. Tic. A.Ş. vekili tarafından talep edilmiş, asıl ve birleşen davada davacılar vekilince de duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 23.02.2021 Salı günü asıl ve birleşen davada davacılar vekili Av. ... ile asıl davada davalılar ... ve Tan Sar Ulus. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili Av. ..., asıl davada davalı ...Ş. vekili Av. ..., birleşen davada davalılar ... vekili Av. ..., ... Enerji Doğalgaz Dağ. End. Tic. A.Ş. vekili Av. ... geldi. Diğer davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar vekilleri dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili; asıl ve birleşen davada; sürücülüğünü davalılardan ..."ın yaptığı çekici ve dorsenin üzerinde bulunan trafo yükünden yola dökülen yağ nedeniyle kayarak yolun kenarında duran müteveffa ..."ın aracına sürücülüğünü davalı ..."ın yaptığı çekici ve dorsenin çarpması sonucu ..."ın hayatını kaybettiğini belirterek fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla davacı ... için 100.000,00 TL, çocukların her biri için 75.000,00"er TL manevi ve 1.000,00"er TL destekten yoksun kalma tazminatı ile 1.000,00 TL cenaze ve defin masraflarının olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, ıslah dilekçesiyle talebini davacı ... için 32.387,63 TL, davacı ... için 4.085,68 TL, davacı ... için 117.325,79 TL’ye yükseltmiştir.
Davalı ...Ş. vekili; davacılara ibraname mukabilinde 5.394,00 TL tazminat ödediklerini, manevi tazminatın poliçe teminatı dışında kaldığını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Davalılar TEB Sigorta A.Ş., ... Metalurji A.Ş., Tan Sar Şirketi ve ..., ... Sigorta A.Ş., ... Enerji Şirketi, ... Elektirik Şirketi vekilleri ayrı ayrı davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan delillere ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; asıl ve birleşen dosyada davacıların maddi tazminat taleplerinin kısmen kabulü ile davacı ... için 32.387,63 TL, davacı ... için 4.085,68 TL, davacı ... için 117.325,79 TL destekten yoksun kalma tazminatının olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte sigorta şirketleri açısından (temerrüt tarihinden ve poliçe miktarı ile sınırlı kalmak üzere) davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine, manevi tazminat yönünden; asıl ve birleşen dosyada davalı ... şirketleri olan Ray sigorta, ... ve TEB sigortalar yönünden manevi tazminat davasının reddine, diğer davalılar açısından manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile davacı ... için 50.000,00 TL, davacılar ... ve Alptekin için ayrı ayrı 30.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., Tansar Uluslararası Taşıma Ltd. Şit., ... Metalurji AŞ, ..., ... Enerji Doğalgaz A.Ş., ... ve ... Elektirik A.Ş"den
müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine karar verilmiş; hüküm, asıl ve birleşen davada davacılar vekili ile asıl davada davalılar Tan Sar Taşımacılık Şirketi ve ... vekili, asıl davada davalı ...Ş. vekili, birleşen davada davalı ... vekili, birleşen davada davalı ... Enerji vekili, birleşen davada davalı ... Elektrik şirketi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına, manevi tazminatın takdirinde BK.nun 47. maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nasafet kuralları çerçevesinde karar verilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına göre; asıl ve birleşen davada davacılar vekili ile asıl davada davalılar Tan Sar Taşımacılık şirketi ile ... vekili ve davalı ...Ş. vekili, birleşen davada davalı ... vekili ve birleşen davada davalı ... Enerji vekilinin aşağıdaki (4) numaralı bent dışında kalan sair temyiz itirazlarının, birleşen davada davalı ... Elektrik Şirketi vekilinin aşağıdaki (2), (3) ve (4) numaralı bentler dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Dosyanın incelemesinde davacı tarafın ıslah dilekçesinin birleşen davada davalı ... Elektrik San. A.Ş. vekiline tebliğ edilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece, davacılar vekilinin ıslah dilekçesinin tebligat yasası ve genel şartlara uygun olarak tebliği edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, Anayasa"nın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi"nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsuru olan hukuki dinlenilme hakkının ihlali ile karar verilmesi isabetli olmayıp bozmayı gerektirmiştir.
3-Davacılar vekilince birleşen dava dilekçesinde ... Elektrik San. A.Ş."ye husumet yöneltilerek dava açılmış ise de dava dilekçesinde neden husumet yöneltildiği belli değildir. Birleşen davada davalı ... Elektrik A.Ş. vekili ise cevaplarında elektrik trafosu yüklü kaza yapan araca elektrik trafosunu kendilerinin yüklemediğini, kaza ile hiçbir ilgilerinin olmadığını, şirketlerinin sadece satış yapan bir şirket olduğunu, yükleme işinin alıcı şirketlere ait olduğunu
belirtmiştir. Mahkemece, birleşen davada davalı şirketin savunmaları yönünde hiçbir araştırma yapılmadığı gibi hükmün gerekçesinde birleşen davada davalı ... Elektrik A.Ş."nin ... plakalı araca yük yükleyen şirket olduğu belirtilmiş ise de bu kanaate nasıl ulaşıldığı da karar yerinde tartışılmayarak eksik inceleme ile karar verilmiştir. Eksik inceleme ile karar verilemez. Bu durumda mahkemece, davacılar vekiline davalı ... Elektrik A.Ş"ye husumet yöneltme sebeplerinin somut olarak açıklattırılarak ve bu suretle birleşen davada davalı ... Elektrik A.Ş."nin savunmaları doğrultusunda yapılacak araştırma ve inceleme ile hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi isabetli olmamıştır.
4-TBK"nun 53/3. maddesi gereği, ölüm neticesi olarak diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde, onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir. Yasa metninden de anlaşılacağı gibi destekten yoksun kalma tazminatının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Buradaki amaç, destekten yoksun kalanların desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır. Olaydan sonraki dönemde de, destek olmasa bile, onun zamanındaki gibi aynı şekilde yaşayabilmesi için muhtaç olduğu paranın ödettirilmesidir. Yoksun kalınan gerçek destek miktarının tespit edilebilmesi için öncelikle desteğin sağlığında elde ettiği net gelirin doğru saptanması icap eder. Destekten yoksunluk zararının hesabında müteveffanın gelirinin belirlenmesi tazminatın doğru tespitinde önemli bir yer tutmaktadır.
Desteğin kaza tarihi itibariyle mesleği ve geliri tespit edilmelidir. Kişinin herhangi bir işi yoksa, desteğin geliri asgari ücret kabul edilerek, raporun hazırlandığı tarihteki net asgari ücret üzerinden hesaplama yapılacaktır. Eğer desteğin gelirinin asgari ücret üzerinde olduğu, bir başka anlatımla herhangi bir işyerinde çalıştığı ya da bir meslek icra ettiği ve asgari ücret üzerinde bir gelir elde edildiği iddia ediliyorsa bunun ispat edilmesi gerekir. Davacılar desteğin asgari ücret üzerinde bir gelir elde ettiğini iddia etmiş ise SGK"dan trafik kazasının olduğu tarihteki desteğin ücret ve gelirlerini gösterir tüm belgeler getirtmelidir. Kişi belirli bir iş yerine bağlı olmaksızın belirli bir meslek icra eden kişilerden ise SGK kayıtları olup olmadığı da araştırılarak ekonomik ve sosyal durumu ile ilgili zabıta araştırması yanında o meslek odasından o mesleği icra edenlerin kaza tarihi itibarı ile ortalama ücretleri sorulmalıdır.
Yargıtay"ın yerleşmiş içtihatlarına göre, desteğin ölüm tarihindeki gelir durumunun davacı tarafça kanıtlanması gerekir. Bunun kanıtlanmaması halinde ise maddi destek tazminatının hesabında asgari ücretin esas alınacağı kabul edilmektedir. Sadece tanık beyanları ile kazanç tespiti mümkün olmayıp bunun bir takım belge ve kayıtlarla desteklenmesi gerekmektedir.
Somut olayda; davacılar vekili, kazada ölen desteğin vefatından önce ... Nakliyat Kömür Pazarlama ... olarak adına faaliyet gösterdiği, kamyon ve tırları olup firmalardan alınan bir kısım ödemeleri de sunarak desteğin nakliyat işini yaptığını belirtmiş, mahkemece gelir yönünden tanık da dinlenilmiştir. Hükme esas alınan hesap bilirkişisi raporunda seçenekli olarak desteğin asgari ücret düzeyinde gelir elde ettiği varsayılarak ve tanık beyanlarına göre asgari ücretin 11,5 katı gelir elde ettiği varsayılarak iki şekilde hesaplama yapılmış olup mahkemece asgari ücret üzerinden yapılan hesaplama kabul edilmiştir. Desteğin geliri yönünden yapılan araştırma yetersizdir. Eksik inceleme ile karar verilemez.
Bu durumda mahkemece; öncelikle davacılar desteğinin yaptığını iddia ettiği nakliyat ve kömür pazarlama işine ilişkin desteğin SGK kayıtları ve ilgili vergi dairesinden işletmeye ait mallar ve kazançlarına ilişkin belgelerin getirtilerek ve davacıların sunduğu belgeler de dikkate alınarak, desteğin çalıştığı işte bedensel ve yönetsel alandaki becerisinin bu işletmeye katkısı, desteğin yerine başkasının çalıştırılması halinde, ona ödenmesi gereken ücret ve eklentileri ile dikkate alınarak tazminat hesabına esas gelirin net biçimde belirlendikten sonra alınacak aktüer hesap raporu ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli olmamıştır.
Öte yandan davalı ...Ş."nin davaya cevaplarında davacılara 5.394,00 TL ödeme yapıldığı belirtilmiş mahkemece bu savunma üzerinde durulmamış olup hükme esas alınan bilirkişi raporunda da davacılara yapıldığı belirtilen ödeme değerlendirilmemiştir. Bu durumda mahkemece, davalı ... Sigota A.Ş."den davacılara ödeme yapılmış ise ödeme dekontları ile birlikte açılan hasar dosyasının istenilerek yapılan ödemelerin hesaplanacak tazminatta dikkate alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davada davacılar vekili ile asıl davada davalılar Tan Sar Ulus. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili, davalı ...Ş. vekili, birleşen davada davalı ... vekili, birleşen davada davalı ... Enerji Doğalgaz Dağ. End. Tic. A.Ş. vekili ve birleşen davada davalı ... Elektrik Sanayi A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2), (3) ve (4) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle birleşen davada davalı ... Elektrik Sanayi A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının, (4) numaralı bentte açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen davada davacılar vekili ile asıl davada davalılar Tan Sar Ulus. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili, asıl davada davalı ...Ş. vekili, birleşen davada davalı ... vekili ve birleşen davada davalı ... Enerji Doğalgaz Dağ. End. Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 3.050,00 TL vekalet ücretinin asıl ve birleşen davada davalılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan asıl ve birleşen davada davacılara verilmesine, 3.050,00 TL vekalet ücretinin asıl ve birleşen davada davacılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan asıl davada davalılar ... ve Tan Sar Ulus. Taş. Ltd. Şti., asıl davada davalı ... Met. A.Ş., birleşen davada davalılar ... ve ... Enerji Doğalgaz Dağ. End. Tic. A.Ş."ye verilmesine, duruşmada vekille temsil olunmayan birleşen davada davalı ... Elektrik San. A.Ş yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harçların istek halinde temyiz eden asıl ve birleşen davada davacılar ile asıl davada davalılar Tan Sar Ulus. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ..., asıl davada davalı ...Ş., birleşen davada davalı ..., birleşen davada davalı ... Enerji Doğalgaz Dağ. End. Tic. A.Ş., birleşen davada davalı ... Elektrik San. A.Ş."ye geri verilmesine 23/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
