17. Hukuk Dairesi 2021/2750 E. , 2021/2723 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilince istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 08.12.2020 Salı günü davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili Av. ... geldi. Davacı ve diğer davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi dinlendikten sonra eksiklik nedeniye iade edilen dosya ikmal edildikten sonra tekrar gelmekle dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkiline trafik sigortalı, davalılardan ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi’nin maliki, ... ’in işlettiği aracın dava dışı üçüncü kişinin aracıyla çarpışması sonucu 3 kişinin vefat ettiğini ve vefat edenlerin yakınlarına toplam 98.537,00 TL ödeme yapıldığını belirtip, kaza sırasında sigortalı araç sürücüsünün sürücü belgesinin olmaması nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere kazada ölenler için ödenen 98.537,00 TL’nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiştir.
Davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili, aracın kiracı ... ’in uhdesinde olduğunu belirtip, davacının trafik kazası sonucu yapmış olduğu ödemenin diğer araç sürücüsü tam kusurlu olduğundan hatalı olduğunu bildirerek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... ’in yargılama öncesi vefat ettiği anlaşılmış, davacı vekili tarafından mirasçıları davaya dahil edilmiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre, ... Motorlu Taşıyıcılar
Kooperatifi aleyhine açılan davanın maliki olduğu aracın uzun süreli olarak kiraya verilmiş olması nedeniyle işleten sıfatı bulunmadığından husumet nedeniyle reddine, davalı ... ’e karşı açılan davanın ise taraf ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekili tarafından temyizi üzerine Dairemiz’nin 12.05.2014 gün 2013/8389 E.2014/7471 K. sayılı ilamında özetle “davalı şirketin işleten sıfatını taşımamasının, onun kiracısıyla arasındaki iç ilişkiye ait bir sorun olup aracın Karayolları Trafık Kanunu hükümlerine göre gereken ehliyetnameye sahip olmayan kimseler tarafından sevk edilmesi sonucunda meydana geldiği takdirde sigortacının sigorta ettirene rücu imkanı bulunduğu" gerekçesiyle hüküm bozulmuş, karara karşı davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili tarafından karar düzeltme yoluna başvurulmuş, Dairemiz’in 11/12/2014 gün 2014/22498 E.2014/18256 K. sayılı ilamı ile karar düzeltme isteğinin reddine karar verilmiş olup mahkemece bozma kararı sonrası yapılan tespit ve değerlendirmelerde, dosyaya sunulan uzun süreli kira sözleşmesi nedeni ile ibraz edilen noter onaylı 14.01.2004 tarihli kira sözleşmesi ile davalı kooperatifin maliki bulunduğu aracı olaydan önce kiralık olarak diğer davalıya verdiği, davacı ile davalı arasında rücuen tazminata konu ZMMS sözleşmesinin 01/11/2008 tarihi olduğu, olay tarihinin 03/10/2010 olduğu, bu nedenle davalı şirket ile üçüncü kişi arasında yapılan uzun süreli kira sözleşmesinin üçüncü kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olduğu anlaşıldığından, davacı sigortalı aracının poliçe vadesi içerisinde teminat kapsamı bir durumda hasarlandığını ispat edemediğinden ve ispat külfeti davacı tarafta olduğundan dolayı mahkemenin eski kararının yerinde olması nedeniyle eski kararda ısrar edilmesine ve mahkememizin önceki kararında direnilmesine, davalı Kooperatife açılan davanın husumet nedeni ile reddine, davalı ... karşı açılan davanın taraf ehliyeti yokluğu nedeni ile reddinekarar verilmiştir. Davacı vekilinin direnme kararına karşı temyiz başvurusu üzerine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 07/02/2018 tarih, 2018/17-100 Esas, 2018/192 Karar sayılı ilamı ile " mahkemece aslolan kısa kararda yukarıda açıklanan mevzuata uygun hüküm fıkrası oluşturulmamış sadece "Mahkememizin önceki kararında hüküm açısından direnilmesine" denilmekle yetinilmiş, dosya kapsamı dikkate alınarak taraflara yüklenen borç ve tanınan hakkın sıra numarası altında belirtildiği açık, infazda şüphe ve tereddüt uyandırmayacak biçimde, usulün
aradığı niteliklere haiz kısa karar kurulmadığından bahisle"direnme kararı bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yapılan yargılama neticesinde davalı ... mirasçıları yönünden davanın pasif husumet nedeniyle reddine, davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatif yönünden davanın kabulüne, 98.537,00 TL rücuen tazminatın 16/08/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,karar verilmiş, hüküm davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili tarafından süresi içerisinde temyiz edilmiş,temyiz incelemesi sırasında davacı vekili tarafından dosyaya sunulan sulh sözleşmesi nedeniyle,Dairemizin 14/12/2020 tarih 2019/5883-2020/8377 sayılı kararı ile sulh konusunda ek karar verilmesi için dosyanın geri çevrilmesine karar verilmiş,mahkemece taraflar arasında imzalanan protokol gereğince konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen, 11/01/2021 tarihli ek karar, davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili tarafından süresi içerisinde temyiz edilmiştir.
1-6100 sayılı HMK m. 314/2 “(Ek:22/7/2020-7251/30 md.) Sulh, hükmün verilmesinden sonra yapılmışsa, taraflarca kanun yoluna başvurulmuş olsa dahi, dosya kanun yolu incelemesine gönderilmez ve ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesince sulh doğrultusunda ek karar verilir. (3) (Ek:22/7/2020-7251/30 md.) Sulh, dosyanın temyiz incelemesine gönderilmesinden sonra yapılmışsa, Yargıtay temyiz incelemesi yapmaksızın dosyayı sulh hususunda ek karar verilmek üzere hükmü veren mahkemeye gönderir”düzenlemesini içermektedir.
Dairemizin 14/12/2020 tarih 2019/5883-2020/8377 sayılı kararı ile sulh konusunda ek karar verilmesi için dosyanın geri çevrilmesine karar verilmiş,mahkemece,dosya üzerinden 11/01/2021 tarihli ek karar ile taraflar arasında imzalanan protokol gereğince konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, bu ek karar süresi içinde davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece sulh konusunda karar verilmeden önce, taraflar davet edilerek, sulh ve ibraya ilişkin belgeler de getirtilmek suretiyle tarafların bu husustaki beyanları da
dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken, temyiz eden davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilinin dosyaya sunulan sulh sözleşmesini cebri icra tehdidi nedeniyle imzaladığı beyanı karşısında,usule uyulmadan dosya üzerinden verilen, taraflar arasında imzalanan protokol gereğince konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin 11/01/2021 tarihli ek kararın kaldırılması gerekmiştir.
2-Dava, zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesinden kaynaklanan rücuen tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, 18/10/2011 tarihli ve 2010/426 esas, 2011/212 sayılı karar ile davanın reddine hükmedildiği; bu kararın davacı tarafça temyizi üzerine, Dairemizin 12.05.2014 gün 2013/8389 E.2014/7471 K. sayılı ilamıyla davacı lehine davalı şirketin işleten sıfatını taşımamasının, onun kiracısıyla arasındaki iç ilişkiye ait bir sorun olup aracın Karayolları Trafık Kanunu hükümlerine göre gereken ehliyetnameye sahip olmayan kimseler tarafından sevk edilmesi sonucunda meydana geldiği takdirde sigortacının sigorta ettirene rücu imkanı bulunduğu gerekçesiyle bozulduğu, davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilinin karar düzeltme isteminin de reddedildiği; Mahkemece, 31/03/2015 gün ve 2015/58 esas, 2015/137 kara sayılı kararı ile bozma konusu bölüm yönünden direnme kararı verildiği, anılan kararın temyizi üzerine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 07/02/2018 tarih, 2018/17-100 Esas, 2018/192 Karar sayılı ilamı ile “... mahkemece aslolan kısa kararda yukarıda açıklanan mevzuata uygun hüküm fıkrası oluşturulmamış sadece "önceki kararda direnilmesine" denilmekle yetinilmiştir. Bu durumda, yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde usulün öngördüğü anlamda oluşturulmuş bir hüküm bulunmadığı gibi, direnme kararlarını denetleyen Hukuk Genel Kurulu tarafından incelenebilecek nitelikte teknik anlamda bir direnme hükmü de bulunmadığı her türlü duraksamadan uzaktır. Şu durumda mahkemece yapılacak iş; dosya kapsamı dikkate alınarak taraflara yüklenen borç ve tanınan hakkın sıra numarası altında belirtildiği açık, infazda şüphe ve tereddüt uyandırmayacak biçimde, usulün aradığı niteliklere haiz kısa karar ve buna uygun gerekçeli karar oluşturulmasıdır. Mahkemenin, yukarıda ayrıntılarıyla açıklanan biçimde usulün öngördüğü niteliklere haiz bulunmayan kısa kararı usul ve yasaya uygun değildir. Direnme kararının bu nedenle bozulması gerekmiştir.” gerekçesiyle bozulmuş; bu kez yerel mahkemece “usul ve yasaya uygun bozma ilamına uyulmasına” karar
verilerek davalı ... mirasçıları yönünden davanın pasif husumet nedeniyle reddine, davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatif yönünden davanın kabulüne, 98.537,00 TL rücuen tazminatın 16/08/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Mahkemece, Dairemizin bozma kararına karşı direnildiği, ancak direnme hükmünün HMK"nın aradığı şartlarda oluşturulmadığı gerekçesiyle Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca bozulduğu ve bozmaya mahkemece uyulduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun kararına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur. İşbu bozma ilamı içeriğinden de direnme kararının usulüne uygun verilmediği anlaşılmaktadır. Yani, direnme kararının esas yönünden doğru veya yanılış olduğu yönünde bir bozma söz konusu değildir. Kaldı ki, artık direnme kararı verildikten sonra o karar esas yönünden bozulmadan o karardan dönmek de mümkün değildir. O halde mahkemece, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun bozma ilamında açıklandığı şekilde bir direnme hükmü oluşturularak karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile direnme kararı esastan bozulmuş gibi yorumlanarak Dairemiz bozma kararı doğrultusunda hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
3-Bozma neden ve şekline göre davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilinin temyiz talebinin reddine ilişkin 11/01/2021 tarihli ek kararın KALDIRILMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 2.540,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi"e verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi"ne geri verilmesine 15/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
