Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2019/6229 Esas 2021/361 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
...,...

-K A R A R-

Davacılar vekili, davalı ...Ş. ye zorunlu trafik sigortalı dava dışı sürücü ... yönetimindeki sondaj makinesinin ve hemen arkasından davalı ...Ş."ye zorunlu trafik sigortalı dava dışı... yönetimindeki binek aracın, Samsun - Ankara çevre yolunun Kimeski bağlantılı stabilize tali yoldan kontrolsüz bir şekilde duble yolun Ankara istikameti yönünden davalı ...Ş."ye zorunlu trafik sigortalı davacı sürücü ... yönetiminde ve aynı istikamette seyir halinde bulunun aracın önüne aniden çıkmasıyla çarpışmaları sonucu davacı sürücü ... "ın kullandığı araç içerisinde yolcu olarak bulunan ..., ..., ..."ın vefat ettiğini, müvekkillerinin destekten yoksun kaldıklarını, kazaya karışan araçların poliçe limiti kapsamında oluşan zarardan sorumlu olduklarını beyanla fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla ..."ın vefatı nedeniyle eşi ... için 1.000,00 TL, çocukları ... için 1.000,00 TL, ... için 1.000,00 TL, ... için 1.000,00 TL, ..."ın vefatı nedeniyle; Eşi ... için 1.000,00 TL, çocukları ... için 1.000,00 TL, ... için 1.000,00 TL, ..."in vefatı nedeniyle, Eşi ... için 1.000,00 TL, çocukları ... için 1.000,00 TL, ... için 1.000,00 TL, ... için 1.000,00 TL, ..."ın vefatı nedeniyle; Annesi ... için 1.000,00 TL, babası ... için 1.000,00 TL, ..."ın vefatı nedeniyle; Annesi ... için 1.000,00 TL, babası ... için 1.000,00 TL olmak üzere toplam 15.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının olay tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, bedel artırım dilekçesiyle taleplerini ..."ın vefatı nedeniyle; Eşi ... için 97.252,56 TL, çocukları ... için 22.337,86 TL,... için 3.627,09 TL, ... için 6.300,08 TL , ..."ın vefatı nedeniyle; Eşi ... için 123.913,12 TL, çocukları ... için 9.415,58 TL, ... için 15.215,34 TL, ... "in vefatı nedeniyle, Eşi ... için 98.319,97 TL,
çocukları ... için 6.171,92 TL , ... için 6.171,92 TL, ... "ın vefatı nedeniyle; Annesi ... için 15.830,78 TL, babası ... için 12.743,33 TL, ..."ın vefatı nedeniyle; Annesi ... için 4.634,35 TL, babası ... için 3.175,50 TL"ye yükseltmiş, 15.10.2014 tarihli dilekçesiyle davalı HDI Sigorta A.Ş. kendi sorumluluğuna düşen kısmı yargılama giderleriyle birlikte ödediğinden davalı HDI Sigorta A.Ş. yönünden davanın konusuz kaldığını ve kendisinden yargılama gideri talebi olmadığını belirtmiştir.
Davalı ...Ş. vekili, iş makinesinin müvekkili şirket nezdinde 250.000,00 TL poliçe limiti ile sınırlı olarak sigortalı olduğunu, kazanın oluşumunda araç sürücüsünün kusuru olmadığını, mahkemede aksi kanaat oluşursa sorumluluklarının sigortalı araç sürücüsünün kusuru ve oluşan gerçek zarar ile sınırlı olduğunu, dava tarihi öncesinde müvekkili şirkete başvuru olmamakla dava tarihinden itibaren yasal faiz istenebileceğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı HDI Sigorta A.Ş. vekili, müvekkilinin sorumluluğunun sigortalı araç sürücüsünün kusuru oranında ve gerçek zarar nispetinde olduğunu, dava tarihi öncesinde müvekkili şirkete başvuru olmamakla dava tarihinden itibaren yasal faiz istenebileceğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı ...Ş. vekili, müvekkilinin sorumluluğunun sigortalı araç sürücüsünün kusuru oranında ve gerçek zarar nispetinde olduğunu, dava tarihi öncesinde müvekkili şirkete başvuru olmamakla dava tarihinden itibaren yasal faiz istenebileceğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece,Dairemizin uyulan bozma kararı, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre,asıl davada; tüm davacıların HDI Sigorta A.Ş. Hakkında açılan dava konusuz kaldığından bu davalı yönünden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, taraflar sulh olduklarından karşılıklı olarak yargılama gideri ve vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, davacı ..."ın davasının kabulü ile; 97.252,56-TL tazminatın davalı ...Ş."den dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı
..."ın davasının kabulü ile 2.337,86-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile;3.627,09-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile; 6.300,08-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. Yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...sigorta a.ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile;123.913,12-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. Yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..." ın davasının kabulü ile;9.415,58-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. Yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ... "ın davasının kabulü ile;15.215,34-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. Yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."in davasının kabulü ile; 98.319,97-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. Yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."in davasının kabulü ile;6.171,92-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans
faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı Sefa Şahin"in davasının kabulü ile 6.171,92-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile;15.830,78-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 12.743,33-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 4.634,35-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 3.175,50-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ... "in davasının sabit olmadığından reddine, birleşen Ankara 9. ATM"nin 2017/514 E. Sayılı dosyada; davacı ..."ın davasının kabulü ile 21.398,71-TL tazminatın davalı ...Ş."den dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ... "ın davasının kabulü ile 13.411,16-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 438,42-TL
tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 3.098,04-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile;7.658,51-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..." ın davasının kabulü ile 8.342,19-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ... "ın davasının kabulü ile 11.065,19-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. Ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."in davasının kabulü ile 6.112,97-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."in davasının kabulü ile 4.263,51-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. Yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ... "in davasının kabulü ile 4.263,51-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve Neova Sigorta A.Ş."den
müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 7.355,06-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 12.952,55-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. Yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."ın davasının kabulü ile 12.143,35-TL tazminatın dava tarihinden itibaren davalı ...Ş. yönünden işleyecek yasal, davalı ...Ş. yönünden işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar Ak Sigorta A.Ş. ve ...Sigorta A.Ş."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, karar verilmiş; hüküm, davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı ...Ş. vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminat istemine ilişkindir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun (HMK) taraf ehliyetini düzenleyen 50.maddesinde, "medeni haklardan yararlanma ehliyetine sahip olanın, davada taraf ehliyetine de sahip olduğu", "Türk Medeni Kanunu"nun 28 maddesinde de "kişiliğin, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlayacağı ve ölümle sona ereceği" düzenlenmiştir.
Somut olayda, davacı ..., yargılama devam ederken 14.04.2016 tarihinde vefat etmiştir.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 27. maddesinde "Hukuki dinlenilme hakkı" düzenlenmiştir. Buna göre, davanın taraflarının yargılama ile ilgili bilgi sahibi olma, açıklama ve ispat hakkı bulunmaktadır. Maddenin gerekçesinde açıklandığı üzere bu hak Anayasanın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6.maddesinde düzenlenen adil
yargılanma hakkının en önemli unsurudur. İddia ve savunma hakkı olarak da bilinen bu hak, tarafların yargılama konusunda tam bilgi sahibi olmalarını, açıklama ve ispat hakkını tam ve eşit olarak kullanabilmelerini, yargı organlarının da bu açıklamaları dikkate alarak gereği gibi değerlendirme yapıp karar vermelerini zorunlu kılmaktadır. Hakim tarafları dinlemeden veya açıklama ve ispat hakkını kullanmaları için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez. (YHGK."nun 2009/52 Esas, 2009/105 Karar sayılı kararı)
Taraf teşkili dava şartı olup, davanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir. Mahkemenin, dava dilekçesini ve duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilini sağlaması, Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun amir hükmü gereğidir.
Bu durumda mahkemece, ölüm ile kişilik hakları ve vekillik ilişkisi son bulduğundan karar tarihinden önce 14.04.2016"de vefat ettiği anlaşılan davacı ... "in mirasçılarının davaya dahil edilmesi veya mirasçılarından alınan vekaletname ibraz edilmesi ve taraf teşkilinin sağlanması suretiyle yargılamaya devam edilmesi gerekirken bu eksiklikler tamamlanmadan yargılama hakkında hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
3-Dava trafik kazası nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.Davacılar vekili, müvekkilleri ..., ..., ve ..."in eşleri olan desteklerinin meydana gelen kazada öldüğünü açıklayıp zarar sorumlusu davalılardan destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunmuş, mahkemece davacının ve eşi olan desteğin bakiye yaşam süresi boyunca destekten yoksun kalma tazminatı hesaplanarak karar verilmiştir.
TBK"nun 53. maddesi gereği, ölüm neticesi olarak diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde, onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir. Yasa metninden de anlaşılacağı gibi destekten yoksun kalma tazminatının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Buradaki amaç, destekten yoksun kalanların, desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır. Olaydan sonraki dönemde de, destek olmasa bile, onun zamanındaki gibi aynı şekilde yaşayabilmesi için muhtaç olduğu paranın ödettirilmesidir.
Destekten yoksun kalma tazminatının mahiyeti ve amacı, ölenin eylemli yardımını alanların, desteğin ölümünden sonra da bu yardımdan mahrum kalmaması olduğuna göre; destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilebilmesi için, her şeyden önce, destek alma hakkı olan kişinin destek alma ihtiyacının devam etmesi gerekir.
Bu itibarla; ölenden eş sıfatıyla destek alan kişinin yeniden evlenmesi halinde, bu kişinin desteğinden yararlandığı kişinin yardımından yoksun kaldığından bahsedilemeyeceği ve desteği olan eşinden dolayı destek tazminatına hak kazanamayacağı açıktır.
Somut olaya bakıldığında; davacılar ..., ..., ve ..."in ölen eşlerinin desteğinden yoksun kaldığı iddiası ile tazminat talep ettiği; ancak, davacılar ..."ın 08.10.2016 tarihinde, ..."ın 09.07.2015 tarihinde ve ..."in 03.02.2015 tarihinde dava devam ederken yeniden evlenmiş oldukları mahkemenin hükme esas aldığı hesap raporunda ise, davacıların muhtemel bakiye ömür süresinin tamamı için tazminat hesabı yapıldığı ve bu miktar tazminata karar verildiği anlaşılmaktadır.
Oysa, destekten yoksun kalma tazminatının yukarıda ifade edilen amaç ve kapsamı karşısında; somut gerçeğin bulunduğu durumda varsayımlara dayalı hesaplama yapılamayacağı; destek alacaklısı olan davacıların ancak eşinin ölüm tarihi ile kendisinin yeniden evlendiği tarih aralığı için tazminata hak kazanabileceği gözetilip hesaplama yapılmalıdır.
Buna göre mahkemece davacılar ..., ..., ve ... için, davaya konu kaza tarihi ile davacıların yeniden evlendiği tarih arasındaki süre için tazminatın hesaplanması hususlarında, daha önce rapor düzenleyen bilirkişiden hükme esas alınan rapordaki veriler kullanılarak ayrıntılı, gerekçeli, denetime elverişli bir rapor alınıp oluşacak sonuca göre (kazanılmış haklar da gözetilmek suretiyle; güncel asgari ücretler kullanılmayarak ve işlemiş/işleyecek dönem hesabında yeni tarihler esas alınmayarak) karar verilmesi gerekirken, hatalı tespit ve hesaplama içeren rapor benimsenerek, eksik incelemeyle hüküm tesisi doğru olmamıştır.
Yargılama hakkında hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve(3) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davalı ...Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ...Ş."ye geri verilmesine 21/01/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.