17. Hukuk Dairesi 2019/3279 E. , 2020/839 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili, davalı ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekili, davalı ... Genel Sigorta A.Ş. vekili, davalı ... Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalıların sürücüsü, trafik sigortacısı ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı olduğu araç ile müvekkillerinin desteği yayaya çarpması sonucunda vefat ettiğini belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik desteğin eşi ve çocukları için 3.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatın davalılardan tahsili ile desteğin eşi için 90.000,00 TL, çocuklar için 80.000,00’er TL manevi tazminatın davalı ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... ve aracın ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı olan ... Sigorta A.Ş’den tahsilini talep etmiş, ıslah ile maddi tazminat talebini 105.227,81 TL’ye yükseltmiştir.
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan delillere ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; maddi tazminat talebi yönünden; davalı ... Sigorta A.Ş. yönünden maddi tazminat talebinin reddine, 20.079,62 TL maddi tazminatın, davalı ...Ş. yönünden 08/01/2013 tarihinden, davalılar ... Hazır Beton A.Ş. ile ... yönünden 19/10/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal temerrüt faizi ile birlikte bu üç davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsili ile payları oranında davacılara verilmesine, bakiye 85.148,19 TL maddi tazminatın, davalı ...Ş. yönünden dava tarihinden itibaren, davalılar ... Hazır Beton A.Ş. ile ... yönünden 19/10/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal temerrüt faizi ile birlikte bu üç davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsili ile payları oranında davacılara verilmesine, manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile davacı eş ... için 80.000,00 TL, davacı ... için 70.000,00 TL ve davacı ... için 70.000,00 TL olmak üzere toplam 220.000,00 TL manevi tazminatın, davalı ... Sigorta A.Ş. yönünden dava tarihinden itibaren, davalılar ... Hazır Beton A.Ş. ile ... yönünden 19/10/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal temerrüt faizi ile birlikte bu üç davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili, davalı ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekili, davalı ... Genel Sigorta A.Ş. vekili, davalı ... Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı ... Genel Sigorta A.Ş vekilinin tüm temyiz itirazları ile davacılar vekili, davalılar ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekili, davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91/1. maddesinde, “İşletenlerin, bu kanunun 85/1. maddesine göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.”; 85/1 maddesinde, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”; 85/son maddesinde ise, “İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.” hükümlerine yer verilmiş, Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A-1. maddesinde de, “Sigortacı bu poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermesinden dolayı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eder.” şeklinde ifade edilmiştir.
Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının 1. maddesine göre ise, sigortacı, zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçe limitinin dışında (üstünde) kalan miktardan başlayıp, ihtiyari mali sorumluluk sigortası teminat limitine kadar sorumludur.
Bahse konu düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, yasa koyucu trafik sigortacısı ve ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı bakımından müştereken ve müteselsilen bir sorumluluk öngörmemiş, sıralı bir sorumluluk düzenlemiştir.
Somut olayda, davalı ...kazaya neden olan aracın Kasko Sigorta Poliçesi ile verilen ihtiyari Mali Sorumluluk sigortacısı olduğu, davalı ... Sigorta A.Ş ise kazaya neden olan aracın Excess İhtiyari Mali Sorumluluk sigortacısı olup, olay tarihi itibariyle bu davalıların, ZMSS limitini aşan kısımdan (ve temin ettiği İMSS poliçe limiti dahilinde sınırlı olarak) birlikte sorumlu olacakları açıktır. Yukarıda izah edilen sıralı sorumluluk esasına göre, davalı zorunlu mali sorumluluk sigortası ve ihtiyari mali mesuliyet sigortaları arasında olup, ihtiyari mali mesuliyet sigortalarının kendi aralarında sıralı sorumlulukları olmadığı anlaşılmaktadır. Buna göre, davalı ... Genel Sigorta A.Ş(ZMSS) limitini aşan kısımdan, kazaya karışan aracın ihtiyari mali sorumluluk sigortacıları olan davalı ...ile davalı ... Sigorta A.Ş’nin birlikte sorumlu tutulması gerekirken, davalı ... Sigorta A.Ş yönünden yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
3-Dairemizin yerleşmiş içtihatlarına göre; çocuklar için destekten yoksun kalacakları sürenin belirlenmesinde, yaşları, okuldaki eğitim durumları, içinde yaşadıkları sosyal ve ekonomik koşullar değerlendirilerek ayrı ayrı belirlenmesi, yüksek öğrenim yapacaklar ise, öğrenimlerinin sona erdiği tarih, yapmamakta ise yerleşik ve kabul gören uygulamaya göre, erkek çocukları için 18 yaşın, kız çocukları için 22 yaşın desteğin sona ereceği yaş olarak kabulü gerekmektedir.
Somut olayda; davacılardan Harun ve Ali için 20 yaşın sonuna kadar hesaplama yapılmış ise de, dosya kapsamından davacıların öğrenim durumları anlaşılamamaktadır. Buna göre, mahkemece davacıların öğrenim durumları araştırılarak, bulundukları sosyal çevre, yaşadıkları yöre diğer etki durumları üzerinde durulup ve yukarıda açıklanan ilkeler ışığında davacıların öğrenci olduklarının tespiti halinde öğrenim süresi 25 yaşına kadar devam edeceği(davalılar ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekili tarafından temyiz konusu edildiği için kazanılmış hakları gözetilerek 20 yaşa kadar hesaplama yapılacağı), öğrenci olmadıklarının belirlenmesi halinde ise davacıların 18 yaşa kadar hesaplama yapılarak destek zararlarının belirlenmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
4-Borçlar Kanunu"nun 47. maddesi hükmüne göre hakimin özel halleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği bir para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.06.1976 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu, olayın ağırlığı, olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması ve buna göre manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. (HGK 23/06/2004, 13/291-370)
Yukarıda belirtilen hususlar dikkate alındığında, davacılara takdir olunan manevi tazminatın fazla olduğu görülmüş ve hakkaniyete uygun bir manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı ... Genel Sigorta A.Ş vekilini tüm temyiz itirazları ile davacılar vekili, davalılar ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekili, davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin temyiz itirazının, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekilinin temyiz itirazının, (4) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... vekili ile davalı ... Sigorta A.Ş vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve aşağıda dökümü yazılı 1.030,63 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı ... Genel Sigorta A.Ş."den alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılar ve davalılar ... Hazır Beton İnş. Taah. Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş., ... ve ... Sigorta A.Ş."ye geri verilmesine, 06.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
