İş sözleşmesinin süresi ve sona ermesi

İş Hukuku ve Tazminat Alacakları

İş sözleşmesi, çalışan ve işveren arasında karşılıklı olarak belirlenen hak ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla imzalanan bir sözleşmedir. İş sözleşmesinin süresi ve sona ermesi ise tarafların bu sözleşmeyi sonlandırmak istemesi durumunda ortaya çıkan bir süreçtir. Türk iş hukukunda iş sözleşmesinin süresi ve sona ermesi birçok farklı sebebe bağlı olarak gerçekleşebilir.

İş sözleşmesinin süresi, genellikle taraflar arasındaki anlaşmaya bağlı olarak belirlenir. Belirli süreli iş sözleşmeleri belirli bir zaman dilimini kapsarken, belirsiz süreli iş sözleşmeleri ise tarafların belirli bir süre ile bağlı olmadığı sözleşmelerdir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde her iki tarafın da tazminat hakkı bulunmaktadır.

İş sözleşmesi, belirli süreli olarak yapılmış ise bu sürenin sona ermesiyle sona erecektir. İşverenin, belirli süreli iş sözleşmesini bildirim yapmaksızın sona erdirmesi durumunda ise çalışana kıdem tazminatı ödemesi gerekmektedir. Ancak işverenin haklı bir sebep olmaksızın sözleşmeyi sonlandırması halinde işçiye kıdem tazminatı ödemesi gerekmeyecektir.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde ise sona erme, taraflardan birinin haklı bir sebep göstermeden bir önceden bildirim yapmaksızın sözleşmeyi feshetmesiyle gerçekleşebilir. Bu durumda, işçiye kıdem tazminatı ödenir. Haklı bir sebep ile sözleşmenin sonlandırılması durumunda ise taraflar birbirlerine tazminat ödeme yükümlülüğü altında olmayacaklardır.

Bunun yanı sıra, işçi veya işverenin, tarafların istek ve beklentileri doğrultusunda, sözleşmenin sona ermesi hususunda önceden anlaşması da mümkündür. Bu durumda, işveren işçiye tazminat ödemesi yapmak zorunda kalabilir. İşçinin tazminat alması gereken durumlardan biri de geçerli bir sebep olmadan haklı nedenle iş sözleşmesini feshedilen taraf olmasıdır.

Haklı olarak kabul edilecek nedenlere örnek olarak; mobbing, cinsel taciz, maddi ve manevi hakaret sayılabilir. İşverenin atama yetkisine sahip olduğu bir işyerinde farklı bir göreve atanma, ahlaki değerlere aykırı davranışlar vs. gibi durumlarda işçi kendi isteği dışında iş sözleşmesini feshetmek zorunda kalırsa, işverenin tazminat ödemesi gerekmektedir.

İş hukukunda, iş sözleşmesinin süresi ve sona ermesi konusu oldukça detaylı bir konudur ve her bir durumu farklı işleyiş ve uygulamalarla ele almaktadır. Özetle, iş sözleşmesinin süresi ve sona ermesi, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerine bağlı olarak gerçekleşir ve tazminat ödemesi gibi mekanizmaları içerir. "